در این قسمت درمورد دستورات و قابلیت‌های پایه سیستم‌عامل FreeBSD بحث خواهیم کرد. بیشتر این دستورات و قابلیت‌ها در تمام سیستم‌های شبه‌یونیکس مشابه هستند. کاربران تازه‌وارد باید این قسمت را به دقت مطالعه کنند.
ترمینال‌ها و کنسول‌های مجازی:
FreeBSD می‌تواند به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. یکی از این روش‌ها، تایپ کردن دستورات در یک ترمینال متنی است. این روش قدرت و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. این قسمت توضیح می‌دهد که یک «ترمینال» یا «کنسول» چیست و چگونه می‌توان از آنها استفاده کرد.
کنسول:
به صورت پیش فرض، FreeBSD یک صفحه ورود به سیستم متنی در اختیار شما قرار می‌دهد. مگر اینکه آن را طوری پیکربندی کرده باشید که یک صفحه گرافیکی برای این کار اجرا کند. این صفحه ورود به سیستم متنی به شکل زیر است:
FreeBSD/amd64 (pc3.example.org) (ttyv0)
login:
خط اول دربرگیرنده اطلاعات اندکی درباره سیستم است. کلمه amd64 به این معنی است که شما از یک نسخه ۶۴ بیتی از FreeBSD استفاده می‌کنید. نام این سیستم pc3.example.org است و ttyv0 هم نشان می‌دهد که این یک کنسول سیستمی است.
خط دوم اعلان ورود به سیستم را نشان می‌دهد. در قسمت بعدی نحوه وارد شدن به یک سیستم FreeBSD را توضیح خواهیم داد.
وارد شدن به FreeBSD:
FreeBSD یک سیستم‌عامل چندکاربره و چندوظیفه‌ای است. یعنی اینکه افراد مختلفی می‌توانند به صورت همزمان از FreeBSD استفاده کرده و هر کدام برنامه(های) مختلفی را بر روی سیستم اجرا کنند.
هر سیستم چندکاربره، باید به یک روشی بتواند یک «کاربر» را از دیگران تشخیص دهد. در FreeBSD (و همچنین تمام سیستم‌های شبه‌یونیکس)، از کابران خواسته می‌شود ابتدا به سیستم «وارد شوند» و سپس به اجرای برنامه‌های مورد نظر خود بپردازند. به این ترتیب می‌توان یک کاربر را از بقیه تشخیص داد. هر کاربر یک نام منحصر به فرد (که به آن نام کاربری یا username می‌گویند) و یک کلمه عبور شخصی و محرمانه دارد. FreeBSD از شما نام کاربری و کلمه عبورتان را سؤال کرده و اگر آن را درست وارد کنید، به شما اجازه می‌دهد برنامه‌های مورد نظر خود را اجرا کنید.
وقتی که FreeBSD بوت می‌شود، تعدادی اسکریپ آغازین اجرا می‌شوند. این اسکریپ‌های آغازین هم سیستم را آماده می‌کنند و هم تعدادی سرویس را در هنگام بوت شدن به اجرا درمی‌آورند. (بعدها یاد خواهید گرفت که چگونه FreeBSD را طوری تنظیم کنید که در هنگام بوت شدن سرویس‌های مورد نظر شما را اجرا کند)
بعد از اینکه این اسکریپ‌ها اجرا شدند، یک اعلان ورود به سیستم به صورت زیر خواهید دید:
login:
احتمالاً در هنگام نصب کردن FreeBSD یک نام کاربری برای خود ایجاد کرده‌اید. آن نام کاربری را تایپ کرده و سپس کلید {{کلید|Enter}} را فشار دهید. سپس کلمه عبور خود را وارد کرده و مجدداً کلید ↵ Enter را فشار دهید. به دلیل مسائل امنیتی کلمه عبوری که تایپ می‌کند بر روی صفحه نشان داده نمی‌شود. (حتی ستاره هم چاپ نمی‌شود) چرا که اگر شخص دیگری کنار شما بود موفق به دیدن آن نشود.
بعد از اینکه کلمه عبور خود را وارد کردید، پیامی تحت عنوان «پیام روز» به شما نشان داده می‌شود. بعد از نمایش آن پیغام، اعلان فرمان را خواهید دید. اعلان فرمان یک کاراکتر #, % یا $ است. هر وقت یکی از این کاراکتر را دیدید، یعنی سیستم آماده اجرا کردن برنامه‌های شماست.
کنسول‌های مجازی:
می‌توانید FreeBSD را طوری تنظیم کنید که کنسول‌های مجازی زیادی را در اختیار شما قرار دهد تا بتوانید دستورات مورد نظر خود را در آنها وارد کنید. هر کنسول مجازی، اعلان ورود به سیستم مخصوص به خود را دارد. همین طور هر کنسول مجازی یک کانال خروجی مجزا دارد تا خروجی یک کنسول با کنسولی دیگر ترکیب نشود. شما می‌توانید در هر لحظه دلخواه بین این کنسول‌های مجازی جابه‌جا شوید.وقتی که شما بین این کنسول‌ها جابه‌جا می‌شوید، FreeBSD به طور مناسب ورودی کیبورد و خروجی صفحه نمایش را به کنسول مورد نظر هدایت می‌کند.
به صورت پیش فرض هشت کنسول مجازی وجود دارد. تعدادی کلید ترکیبی برای جابه‌جا شدن در میان این کنسول‌های مجازی در نظر گرفته شده است. از کلیدهای Alt+F1 و Alt+F2 تا Alt+F8 برای جابه‌جا شدن بین کنسول‌های مجازی استفاده کنید.
وقتی که از یک کنسول به کنسولی دیگر جابه‌جا می‌شوید، FreeBSD اطلاعات موجود بر روی آن کنسول را ذخیره کرده تا وقتی که دوباره به کنسول قبلی برگشتید، آنها را مجدداً چاپ کند. در نتیجه طوری به نظر می‌رسد که انگار چندین صفحه‌کلید و نمایشگر مجازی وجود دارد که می‌توان برای تایپ کردن دستورات از آنها استفاده کرد. جابه‌جا شدن در میان کنسول‌ها باعث توقف برنامه‌های در حال اجرا نخواهد شد. مثلاً فرض کنید برنامه‌ای را در یکی از کنسول‌ها اجرا کرده‌اید و این برنامه مدتی طول می‌کشد تا به اتمام برسد. حالا برای اینکه شما منتظر تمام شدن آن نباشید، می توانید به راحتی به یک کنسول دیگر سوئیچ کرده و یک کار دیگر را انجام دهید. بدون اینکه برنامه قبلی متوقف شود. در حقیقت برنامه قبلی فقط مخفی خواهد شد.
فایل /etc/ttys:
به صورت پیش فرض، هشت کنسول مجازی در FreeBSD وجود دارد. اما می‌توانید تعداد این کنسول‌ها را کم و زیاد کنید. برای تغییر دادن تعداد کنسول‌ها و همچنین دیگر تنظیمات مربوط به آنها، باید فایل /etc/ttys را ویرایش کنید.
اگر این فایل را با یک ویرایشگر متن باز کنید، می‌بینید که تعدادی از خطوط با کاراکتر # شروع می‌شوند. این خطوط اصطلاحاً «توضیح» نامیده می‌شوند. سیستم از این خطوط صرف نظر خواهد کرد و آنها را نادیده خواهد گرفت. به کمک این خطوط می‌توانید متن دلخواهی را در یک فایل پیکربندی بنویسید، بدون اینکه اختلالی در آن فایل ایجاد شود. اگر این فایل را در اختیار شخص دیگری قرار دهید، آن شخص با خواندن توضیحات می‌تواند درک صحیحی از فایل پیکربندی پیدا کند.
هر کنسول مجازی، یک خط مجزا برای برای خود دارد. به صورت پیش فرض ۹ خط برای ۹ کنسول مجازی وجود دارد که هشت تای آنها فعال هستند. این خطوط با کلمه ttyv شروع می‌شوند.
# name getty type status comments
#
ttyv0 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
# Virtual terminals
ttyv1 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv2 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv3 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv4 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv5 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv6 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv7 “/usr/libexec/getty Pc” cons25 on secure
ttyv8 “/usr/X11R6/bin/xdm -nodaemon” xterm off secure
برای کسب اطلاعات بیشتر لطفاً ttys را ببینید.
کنسول حالت تک‌کاربره:
وقتی که FreeBSD را در حالت تک‌کاربره اجرا می‌کنید، فقط یک کنسول مجازی در اختیار شما قرار می‌گیرد. تنظیمات مربوط به حالت تک‌کاربره در این قسمت از فایل /etc/ttys نوشته شده است:
# name getty type status comments
#
# If console is marked “insecure”, then init will ask for the root password
# when going to single-user mode.
console none unknown off secure
در مثال بالا، اگر شما secure را به insecure تغییر دهید، در هنگام ورود به حالت تک‌کاربره از شما کلمه‌عبور کاربر root سؤال خواهد شد. (اگر بر روی secure تنظیم شده باشد، سیستم بدون سؤال کردن کلمه عبور root به حالت حالت تک کاربره خواهد رفت.)
در هنگام تغییر دادن این مقدار به insecure دقت زیادی داشته باشید. اگر کلمه عبور کاربر root را فراموش کنید، همچنان می‌توان سیستم را در حالت تک‌کاربره بوت کرد، اما انجام این کار برای کسی که با نحوه بوت شدن FreeBSD آشنا نیست کمی مشکل است.
تغییر دادن حالت نمایش کنسول:
می‌توانید حالت نمایش پیش فرض کنسول را به ۱۰۲۴x768، ۱۲۸۰x1024 یا هر اندازه دیگری که صفحه نمایش و کارت گرافیکتان از آن پشتیبانی می‌کند تغییر دهید. ابتدا ماژول VESA را در هسته بارگذاری کنید:
# kldload vesa
برای اینکه بدانید سخت‌افزار سیستم شما از چه حالت‌هایی پشتیبانی می‌کند، از دستور vidcontrol استفاده کنید. برای دیدن لیستی از حالت‌های مورد پشتیبانی کافی است دستور زیر را اجرا کنید:
# vidcontrol -i mode
دستور بالا لیست تمام حالت‌هایی که توسط سخت‌افزار شما پشتیبانی می‌شوند را چاپ خواهد کرد. برای تغییر دادن حالت فعلی، کافی است دستور vidcontrol به صورت زیر و به عنوان کاربر root اجرا کنید:
# vidcontrol MODE_279
اگر حالت جدید باب میل شما بود، می‌توانید خط زیر را به فایل /etc/rc.conf اضافه کنید تا حالت جدید به صورت دائم فعال شود:
allscreens_flags=”MODE_279″